01 Ekim 2011 tarihinde yürürlüğe giren, Yeni Hukuk Muhakemeleri Kanunu’ nun 120. maddesinde, dava açılırken “ yargılama harçları ile her yıl Adalet Bakanlığı’ nca çıkarılacak tarifede belirlenen gider avansının, mahkeme veznesine yatırılması gerektiği “ düzenlemesi getirilmiştir. Yasadaki düzenleme gereği, Adalet Bakanlığı’nca hazırlanan, Yargılama Gider Avansı Tarifeleri 30 Eylül 2011 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiş ve uygulamaya başlanılmıştır.
Yeni Hukuk Muhakemeleri Kanunu’ndan beklentimiz, hak aramayı kolaylaştıran, geciken ve hantallaşan yargıyı hızlandırarak, adaleti gecikmeden en kısa ve en ekonomik şekilde gerçekleştiren, güven duyulan ve etkili bir yargı sistemini sağlayacak düzenleme ve uygulamaları getirmesiydi. Yeni yasa kısmen bu tür düzenlemeleri içermekle birlikte, yargılama giderlerinin tamamının dava açılırken gider avansı olarak talep edilmesi, yurttaşlarımızın yargıya erişimini engelleyecek ve hak arama özgürlüğünü ortadan kaldıracak bir düzenleme olarak gözükmektedir. Yeni Yasa ile birlikte, hukuk yolu ile hakkını aramak herkesin başvurabileceği yol olmaktan çıkarılmaktadır. Hak arama, özgürlük olmaktan çıkmakta, adeta parası olanın başvurabileceği lüks bir ihtiyaç haline gelmektedir.
Adalet Bakanlığı’nca belirlenen yargılama gider avansları sonrasında, basit bir işçi alacağı davası açabilmek yaklaşık 600,00 TL.sı, boşanma davası için 230,00.TL.sı, tüketici mahkemesine başvurmak için 500,00.TL.sı mahkeme harcı ve yargılama gider avansı yatırılması zorunlu hale gelmiştir. Ülkemizde asgari ücretin 630,00.TL.sı, ortalama emekli aylığının 700.00.TL.sı olduğu düşünüldüğünde, yukarıdaki açıklamalarımızın doğruluğu daha iyi anlaşılacaktır. Bu durumda, devletin adalet hizmeti verdiğinden bahsedilmesi olanaksızdır.
Şu gerçeğin bilinmesini isteriz ki; adliyelerin fiziki şartlarını iyileştirmeden, hakim ve savcı sayısını artırmadan, yardımcı personel açığı tamamlanmadan, yargılamada savunmanın işlevini artırmadan ve avukatlarca yürütülecek yargılama öncesi uzlaşma kurumunu getirmeden, dava gider avanslarını peşin alarak yargı hızlanmaz, sadece yargıya başvuran, adalet arayan kişi sayısı azalır.
Kocaeli Barosu olarak, zaten pahalı olan yargıya başvurmayı, artık başvurulamaz hale getiren ve hak arama özgürlüğünü ortadan kaldıran düzenlemelerin bir kez daha gözden geçirilmesi gerektiğini belirterek, gerekirse bu düzenlemelerin iptali için yargı yoluna başvuracağımızı tüm kamuoyuna duyururuz.
Saygılarımızla.